نویسنده: دکتر فاروق صفی زاده



 

به زبان کردی گورانی

چارینه ی هفتم:

ئه و واته ی یاران، ئه وواته ی یاران
ئیمه دیوانه ین ئه و واته ی یاران
هه نی مه گیلین یه ک یه ک شاران
تازنیده که ریم ئایینی ئیران
Aw watay yaran, aw watay yaran
Ema dewanayn aw waay yaran
Hani magellin yakyak saran
Ta ainde karim ayini eran
بنا به گفته ی یاران
ما باید دیوانه و شیدا باشیم
بنا به گفته یاران
اینک یک یک شهرها را می گردیم
تا زنده کنیم آیین ایران را

چارینه ی هشتم:

Aw watay yaran aw watay yaran
Wa qanuni sart aw watay yaran
Cande mawla bim girdiman saran
Yaranim kardan wa qaway maran
به گفته یاران
بنا به قانون پیمان و به گفته ی یاران
مدتی طولانی مولا و رهبر بودیم
و شهرها را با نیروی معنوی در نور دیدیم
و یاران را برای نگه داری اسرار و راه و روش های خود گماردیم

چارینه ی نهم:

Saqiya dastim saqiya dastim
Jame tir bawar bigera dastim
Azja mayxanany roy alast mastim
Amasu payman ainim bastim
ساقیا ده ستم، ساقیا ده ستم
جامی تر باوه ر بگیره ده ستم
ئه ز جه مه یخانه ی روی الست مستم
وه مسو په یمان آیینم به ستم
ای ساقی دستم را بگیر
جامی دیگر بیاور و دستم را بگیر
من از میخانه ی روز الست مستم
و با مستی پیمان آیین ام را زنده ساختم

چارینه دهم:

ساقی جامی می، ساقی جامی می
پریم باوه ره ساقی جامی می
جه و مه یه ی کونه په ی ریشم ساده ی
بده رپیم جامی جه جامه ه ی که ی
Saqi jamimay saqi jami may
Parem bawara saqi jamimay
Jaw mayay kona pay resim saday
Bidar pem jame ja jamakay kay
ای ساقی جام می
برایم جام می بیاور
از آن می کهنه برای تسکین زخم ها
به من بده جامی از جام کی
Zar wan biyani zar wan biyani
Na dawary warn zar wan biyani
Ahri-u-warmiz-u-yaran diyani
Kalay xasiyan wa dum siyani

چارینه ی یازدهم:

زه روان بیه نی زه روانی بیه نی
نه ده وره ی وه رین زه روان بیه نی
ئه هری ووه رمز و یاران دیانی
کالای خاسی یار و ه ده م شیانی
زروان بودم
دردوران باستان زروان بودم
اهریمن و اورمزد و یاران را دیدم
کالای خوب یار را در آن دم برگزیدم

چارینه ی دوازدهم:

باره ی ویم گرده ن باره ی ویم گرده ن
نه باره ی یاری باره ی ویم گره ن
چه نی هه م یاران زمایشت و ه رده ن
سوه رو ئه رژه نگ یوشتمان و ه رده ن
Baray wem girdan baray wem girdan
Na baray yari baray wem girdan
Cani ham yaran zimayist wardan
Sawaru- arzang yostiman wardan
بهره و سهم خود را گرفته ام
در درگاه یار بهره ی خود را گرفته ام
همه با هم یاران آزمایش شده ایم
ساور و ارژنگ گوشت بدنمان را خورده اندم
ساور که در آوستایی سئورو است، یکی از دیوان می باشد که رقیب بزرگ و خرابکار امشا سپند شهریور است.دربند هشن از این دیو یاد شده.ارژنگ نیز به موجب شاهنامه، یکی از دیوانی است که با رستم کرد جنگیده است.
بایسته به یادآوری است اشعار فوق به بهلول ماهی نیز منسوب است، اما به خاطر کهن بودن اسناد و دست مایه ها این اشعار از آن شیخ شهاب می باشد.

چارینه ی سیزدهم:

شام هو ه یدا بی، شام هو یدا بی
په ری کارسازی شام هوه یدا بی
وه ر بک خوا جام کاوه په یدا بی
وه گورز گاوسار ضوحاک ده یدا بی
Sam huwayda bi sam huwayda bi
Pare karsazi sam huwayda bi
War bik xuwajam kawa paydabi
Waqurzi gaw sar zuhak dayda bi
برای خوشبختی مردم ایران شاه من هویدا شد
به فرمان خداوند شاه من آشکار گردید
کاوه به فرمان خداوند پیدا گشت
و با گرز گاوسار ضحاک را نابود کرد
این چارینه نیز منسوب به بابابزرگ لرستانی می باشد

چارینه ی چهاردهم:

مایه ی توم په نه مایه ی توم په نه
مایه داره نان مایه ی توم په نه
زیلم خه زانه و گه نجش هه ن چه نه
هه رچی مه که ری ده ست توش هه نه
Mayay tom pana mayay tom pana
Mayad aranan mayay tom pana
Zellim xazana-u-ganjis han cana
Harci makari dasi tos hana
ای خدای بزرگ، هستی و سرمایه ی زندگی ام از آن توست
سرمایه ی من از آن توست
دل و درونم که گنجینه ی عرفان است
و هر کاری که می کنم تو نیز همراه منی و تو را می بینم

چارینه ی پانزدهم:

شام که یخه سره و بی نه دوون ئه ورام
نامش ده رده زیل مه که رو ئارام
به هرام په ی تاج ریو ویش وست نه دام
ره وانش چون دوود به رشی نه ئه ندام
Sam kayxasraw bi naduni awram
Namis darda zell makaro aram
Bahram pay taj riw wesi wus nadam
Bawanis cun dud barsi na andam
کیخسرو کیانی که نام اش مایه ی تسکین قلب هاست
نام او دردها را تسکین می بخشد
بهرام برای پیدا کردن تاج خود را به دام افکند
و روان اش چون دود از بدن اش خارج شد

چارینه ی شانزدهم:

نو قطه ی گرد ذه ررات ئازیز روی توه ن
که عبه ی ئه ولاد ئادم کوی توه ن
مه یل خه لق دایم په ی تو به زره خه ن
هه رک س نه شناسوت جاش نه دوزه خه ن
Naqtay gird zarrat aziz roy to wan
Ka-abay awladi adam koy towan
Mayli xallq dayim payto barzaxan
Harkas nasnasot jas nadozaxan
ای عزیز نقطه ی همه ی ذرات دنیا روی توست
کعبه ی اولاد آدم کوی تو می باشد
میل خلق برای تو بی حد و حصر است
و هر کس تو را نشناسد، جایش دوزخ باشد

چارینه ی هفدهم:

نه کوی خه رابات په ی په ی مه کوشام nakoy xarabat pay pay makosam
تا جامی باده ی مه یخانه نوشام
taja me baday mayxana nosam
ئه وسا پادشا و پیرم دی وه چه م
awsa padisa–u–pirim diwacam
رندانه قه بای عاشقی پوشام
rindana qabay asiqi posam
در کوی خرابات پی در پی کوشیدم
تا جام باده در میخانه بنوشم
آن گاه پادشاه و پیرم را دیدم
و رندانه قبای عاشقی بر تن کردم

چارینه ی هجدهم:

سه قام دونیا سه قام دوینا saqami dunya saqami dunya
ئاسمان و زه مین تومه دوفیا
asman – u – zamin tomado fiya
شه مامه م ریا گولم مووسیا
sama mam riya goli musiya
هه ر که س مو نکره ن رووش م بوسیا
harkas munkiran rus mabo siya
ای آرام بخش جهان!
تو به آسمان و زمین فروغ می بخشی
و تو دستنبو و علم و دانش هستی
هر کس منکر تو باشد
سرانجام روی اش سیاه می گردد

چارینه ی نوزدهم:

عالم م ساچنا عاله م ساچنا alam sacina alam sacina
مه ولام جه نووری عالم ساچنا
mawlam ja nure alam sacina
عالم و ئاده م په ی ویش را چنا
alam- u- adam pay wes racina
ئه و نوورش جه پشت زه ردوشت دا چنا
aw nuris japisit zardast daca
خداوند از نور خود جهان را به وجود آورد
و عالم و آدم را برای خود آراست
آن نور را هم نخست در پشت اشو زردتشت نهاد

چارینه ی بیستم:

زه رده شت په یدابی وه فه رمان شام zardast payda bi wafarmanisam
آویستاش ئاوه رد په ری خاص و عام
awestyas award pare xas-u-am
چه نی گومراهان ستیزا وه کوچ
cani gumrahan siteza wakoc
مه کوشان په ری یاری شه وو روچ
makosa pare yari saw-u-roc
زردتشت به فرمان شاه من آشکار گشت
آوستا را برای همه مردم آورد
و گمراهان را به ستیز فرا خواند
و شب و روز آیین را گسترش می داد

1-Tiele c.Babylonisch-Assyrische Geschichte Bd I Gotha 1886.
2-Winckler H.Untersuchungen Zuraltorientalischen Geschichte, Leip Zig 1889
3-Winckier H.,Geschichte Rabyloniens und Assyriens,Leipzig 1892
4-justi F., Iranisches Nanenbuch,Marburg 1895
5-scheftelowitz j., Die Sparche den kassaer-kz, 1902
6-j. de morgan Les Prermieres Civilisation (Paris, 1909) J. De morgan,La Prenistoire orientale (Paris 1925)
7-Grawford S.J.B.A. Litt., the Decipherment of the Hittit Longuage. JRAS 1919
8-Amedroz H.F., Three Arabic mss on History of city of maya Fariquim. Journal of the Royal Asiatic society (J.R.A.S
(1902)
9-Driver G.R., the Namekurd And its philological Connexion (J.R.A.S) 1921
10-Jaba M. Auquste, Dictionnaire Kurd-Francais,Publie Pan M. Ferdinand Justi, st. Petersbourg. 1879
11-Wahby Taufiq, Edmunds C.J. Kurdish-English Dictionary, oxford, 1960
12-jaba M.Auguste; Dictionnaire kurd-francais; Public par M.Ferdinand Justi, st petersbourg. 1829
13-Affifi:the Mystical Philosophy of mohyi-Ei Din ibn Arabi cambridge U.P.
14-Corbin(H):Recherches Philosophiques,1933(suhraward)d,Alep
15-Gilson (E):Les sources gerco-arabesdel, Augustinisme Avicen nisant, Archives do ctrinales de mayen Age
16-La philosophic III Uminative de suhrawardi J,Alep, Sournal Asiatique, 1902
17-Journal Asiatique Juillet-september 1935H.
18-Corbin:Le Bruissement de paile de Gabriel Traite,Philo sophique et my stique public, et traluif arec une introduction et des notes par H. Corbin et p. Kraus.
19-تقدیسات الشیخ الشهید.خطی استانبول، م، راغب شماره ی 1480، برگ شماره 182
20-دکتر صفی زاده، فاروق، زبان کردی باستان در سنجش با زبان ه ای آریایی هند و اروپایی (رساله ی دکتری)، تبریز، محمدی، 1372
21-دکترصفی زاده، صدیق، فرهنگ بوره که یی (دو جلد)، پیکان، تهران،1380
منبع: نشریه فکر و نظر شماره 6 و 7